به نام خدا
اول اردیبهشت ماه جلالی روز بزرگداشت شیخ اجل سعدی شیرین سخن مردپارسی گوی شعر و نثر ایران زمین بر همه ادب دوستان مبارک باد و اما کمی درباره سعدی
«قیامت می کنی سعدی بدین شیرین سخن گفتن
مسلم نیست طوطی را در ایامت شکرخایی»
سعدی در سال 655 هجری زیباترین و لطیف‌ترین شعرهای خود یعنی بوستان را در ده باب سرود و در آن به مهمترین مسایل اخلاقی و انسانی مانند عدل، احسان، عشق، تواضع، قناعت، شکر و توبه پرداخت.
سعدی همچنین در سال 656 اثر دیگر خود یعنی گلستان را به رشته تحریر در آورد که آمیزه‌ای از نظم و نثر و مجموعه حکایاتی است که سعدی موضوع آن را تجربه کرده یا ساخته ذهن او است. این شاعر شیرین سخن در نوشته های خود به پند و اندرز حکیمانه زیادی پرداخته است هرچند زبان پند خیلی خوش آیند همگان نیست اما اندرزهای زیبا که با آرایه های ادبی آمیخته شود شیرینی کلام را از تلخی اندرز می کاهد.
خیلی از ادب دوستان سعدی را سفیر انسانیت و اخلاق می دانند و البته سعدی سوای از این ها به عرفان و فلسفه نیز ورود کرده است و به بیان دردها و مشکلات بشریت و ارائه راه حل نیز در آثارش پرداخته است.
سعدی معلم ادب و اخلاق است ،انسانی که تاریخ را به زبان دیگری می نویسد و ماندگار می شود و از چیزهایی سخن می گوید که در هر دوره ای سخن همگان می شود، بسیاری از گزیده های اشعار و حکایات سعدی در بین مردم سالهاست رایج است طوری که بسیاری از ما روزانه اشعار و پندهای او را در قالب های شعر، ضرب المثل و سخن بزرگان به زبان می آوریم به عنوان مثال:
«هرکه نان از عمل خویش خورد منت حاتم طایی نبرد»، «ازدست وزبان که برآید کز عهده شکرش بدرآید»، «چو بینی که نابینا و چاه است اگر خاموش بنشینی گناه است» «این ره که تو میروی به ترکستان است » «قدر عافیت کسی داند که به مصیبتی گرفتار آید.»
«مشک آن است که خود ببوید، نه آن که عطّار بگوید»«روزی خور، روزی می خورد، ابله غم» و بسیاری دیگر که ... در زبان و فرهنگ مردم جاری است.
ضرب المثلی هایی که هنوز می چرخد و خوانده می شود و شاید کسی نداند از شاعری است که هرکدام دنیای حرف را به تصویر می کشد.
نگاه دیگر سعدی در قرنی دیگر و صحبت از خدمت به خلق و همدلی و هم افزایی و توجه به انسان ها و نجات جان آنها همه و همه را می توان پس از قرن ها در جامعه و حتی قرن حاضردر شرایطی که بیماری و سختی دلها را به درد آورده است از زبان شعردیروزش در وصف حال امروز جامعه دید و این نفوذ کلام یعنی جاودانگی و ماندگاری...
شعر معروف:
*بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند*
*چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار*
از زیباترین شعرهایی است که آموزش انسان مداری را به زبان شعر بیان می کند وبر
۱) برابری انسان ها ۲) به هم پیوسته بودن انسان ها ۳) همبستگی انسان ها ۴)همدردی ۵) مسئولیت پذیری تاکید زیاد دارد.
اگر پس از قرن ها هنوز بر خوان سعدی نشستیم و از آن بهره می بریم مدیون تاثیر کلام و نبوغ در آثار سعدی هستیم.
در آثار سعدی کنایه و پند فراوانی نهفته است که نمونه ای از این اشعار مثلا در پرهیز از بحث با فرد نادان و کنایه های دیگر را می توان دید «ز هوشیار عاقل نزیبد که دست / زند بر گریبان نادان مست / هنرور چنین زندگانی کند / جفا بیند و مهربانی کند»
و یا
«همه تخـــم نا مردمی کاشتی
ببین لاجرم بر که بر داشتی»
جای دیگر:
«یکی در بهاران بیفشاند جو
چه گندم ستاند به وقت درو»
و یا:
«اگـــر بد کـنی چشم نیکی مدار
که هر گز نیارد گز انگور بار
نپندارم ای در خزان کشته جو
که گـــندم سـتانی به وقت درو»
-و در جای دیگر
«جهان ای پسر ملک جاوید نیست
ز دنــیا وفــــا داری امـــید نیست
منه دل بر این دولــت پنـــج روز
به دود دل خـــلق خــود را مسوز»
و...
«جهان ای برادر نماند به کس
دل اندر جهان آفرین بند وبس
مکن تکیه بر ملک دنیا وپشت
که بسیار کس چون تو پرورد وکشت
چو آهنگ رفتن کند جان پاک
چه بر تخت مردن چه بر روی خاک»اشعار بسیار زیبای دیگری که درفرصتی دیگر به آن می پردازم
هرچند شاعران به نام اردیبهشتی زیادند اما آغاز آن با سعدی است و اردیبهشت را می توان بهشت شاعران نامید و از دیگرانی که با بزرگداشت سعدی سالمرگ آنهاست سه شاعر معاصر «سهراب سپهری»، «محمدتقی بهار» و «اقبال لاهوری» نیز نام برد و یاد کرد وزادروز «قیصر »و «فردوسی »و «خیام» و ....
که تاثیر فراوانی بر ادبیات جهان داشته اند را تبریک گفت.
همه عمر برندارم سر از این خمار مستی، که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی
تو نه مثل آفتابی که حضور و غیبت افتد دگران روند و آیند و تو همچنان که هستی
فروغ هاشمی
مسئول فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان اوز
بهار 1400
